Tegelmeester ‘Bloemstilleven met een horloge’

Beschrijving

Bloemen zijn in de 17de eeuw enorm populair. Rozen, papavers en met name tulpen worden beschouwd als zeldzame curiositeiten waarvoor men grote bedragen betaalt. Het is dan ook niet vreemd dat stillevens van bloemstukken erg in trek zijn. Men geniet niet alleen van de schoonheid en het exotische karakter van de geschilderde bloemen, maar een bloemstilleven dient ook als vervanging van een echt boeket, dat meestal maar een korte bloeitijd heeft.

Van de stilleven schilder Abraham van Beijeren zijn slechts drie bloemstukken bekend. Deze nemen een aparte plaats in binnen het genre van het bloemstilleven. Van Beijeren heeft namelijk een zeer losse schilderstijl, terwijl zijn tijdgenoten juist zo glad en precies mogelijk schilderen. Daarnaast is er nog iets opvallends aan dit werk. In tegenstelling tot zijn tijdgenoten, die felgekleurde bloemen in volle bloei weergeven, schildert Van Beijeren een boeket in stemmige tonen dat over zijn hoogtepunt heen lijkt te zijn. Zo hangen de roze papavers rechts onderin slapjes naar beneden.

Door de combinatie van bijna uitgebloeide bloemen en het openliggende zakhorloge – in de schilderkunst een verwijzing naar het verstrijken van de tijd – wordt in dit schilderij een stemming van vergankelijkheid opgeroepen. De bloemen kunnen worden geïnterpreteerd als een metafoor voor de kortstondigheid van het menselijk bestaan. Een dergelijke vergelijking is in de 17de eeuw niet ongewoon. Zo krijgt het ogenschijnlijk ongecompliceerde genre van het bloemstilleven bij Van Beijeren een ernstige ondertoon.

Abraham van Beijeren behoort tot de belangrijkste stilleven schilders van de Nederlandse Gouden Eeuw. Samen met Willem Kalf behoort hij tot de generatie stilleven schilders ná Jan Davidsz. de Heem, die het genre van het zogenaamde pronkstilleven verder ontwikkelde door er een geheel eigen stijl en interpretatie aan te geven, Terwijl Kalf dit vooral deed door een sterk contrast tussen licht en donker, deed Van Beijeren dit door zijn uitermate verfijnde composities en zijn zachte en tevens rijke kleurgebruik.

(Rijksmuseum Twenthe, Enschede)

Heb je een vraag over deze Tegelmeester?

App met Dave.